Idea jagiellońska – dlaczego Kijów nie pali się, a Moskwa jest przeciw?
„Między sceptycyzmem i sprzeciwem. Kulturowo-polityczne uwarunkowania zróżnicowanej percepcji idei jagiellońskiej na Ukrainie i w Rosji”. Seminarium Naukowe Instytutu Stosunków Międzynarodowych Akademii Finansów i Biznesu Vistula.
Idea jagiellońska, to koncepcja sojuszu narodów Europy Środkowo-Wschodniej, które wspólnie stanowiłyby znaczącą siłę regionu i byłyby w stanie przeciwstawić się imperialnym dążeniom Rosji.
Odwołuje się ona do tradycji Jagiellonów, którzy dążyli do stworzenia silnej strefy wpływów rozciągającej się od Bałtyku po Morze Czarne. Polska miała odgrywać w tamtym układzie, i przez pewien czas istotnie odgrywała, rolę lokalnego hegemona zarówno militarnego, jak i kulturowego.
Rządząca obecnie w Polsce prawica i wspierające ją kręgi opinii publicznej akcentują potrzebę powrotu do debaty wokół potencjalnej rewitalizacji idei jagiellońskiej.
Prof. Wawrzyniec Konarski podkreśla, że nie znajduje to szerszego i pozytywnego zainteresowania wśród ukraińskich środowisk opiniotwórczych, a Moskwa stanowczo to odrzuca.
Pozytywną percepcję Kijowa utrudnia historycznie odziedziczony stosunek elit ukraińskich do idei jagiellońskiej wyrażany poprzez skomplikowane i krytyczne postrzeganie roli Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej. Trudna natura historycznych relacji między Ukrainą i Rosją stanowi tu dodatkowy czynnik petryfikujący ten sceptycyzm wśród Ukraińców. Jest to tym bardziej paradoksalne, że istotą tych relacji jest prymat argumentu siły, z którym kojarzona jest w pierwszym rzędzie polityka Rosji carów, a następnie ZSRR. Z kolei idea ta bywa również postrzegana jako wyraz siły argumentu. Trudno temu zaprzeczyć patrząc na współudział Litwy oraz Królestw: Czech i Węgier we wcielaniu jej w życie. Jednak wygląda to już zupełnie inaczej, jeśli spojrzeć na usytuowanie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów protoplastów obecnych Ukraińców, czyli kozaków zaporoskich. Stanowi to historyczną podstawę sceptycyzmu Ukraińców wobec różnych mutacji idei jagiellońskiej. Z kolei dla Rosji podobne pomysły są nie do przyjęcia z tytułu przekonania o zagrożeniu z ich strony dla jej geopolitycznych wpływów w regionie, uważanych przez rosyjskie elity polityczne za przesłanki bezpieczeństwa państwa. Imperialna tradycja obecności Rosji w Europie Środkowo-Wschodniej w zestawieniu z retoryką okrążania jej przez Zachód wyklucza jakiekolwiek poparcie tego państwa dla tej i podobnych idei.
Rozważania o tym, co warunkuje stosunek Ukrainy i Rosji do historycznego dziedzictwa idei jagiellońskiej będą przedmiotem wykładu, który prof. Wawrzyniec Konarski wygłosi podczas seminarium.
Zapraszamy pracowników i studentów
19 lutego 2019 r., o godz. 10:00 do sali 21.
